Herhangi bir dilde yer alan bir kelimenin farklı telaffuz
edilmesi (uzun hecenin kısa okunması, kısa hecenin uzun okunması, ince harfin kalın
okunması, kalın harfin ince okunması vs.) gayet olağan bir durumdur ve yöresel ağız
çeşitliliğinin mevcudiyeti bakımından hoş olarak dahi kabul edilebilir. Lâkin
resmî dilde bir sözcüğün yazımında farklılık söz konusuysa ve bundan ötürü
telaffuzda da farklılıklar mevzubahis ise ortada hoş değil, nahoş bir durum
vardır ve bu meseleye acilen bir çözüm üretmek icap eder.
Serim
Ahali arasında “şapka” olarak maruf, terimsel lugatte
düzeltme işareti olarak adlandırdığımız işaretin (^) ne gariptir ki düzgün bir
şekilde kullanılmamasından dolayı “Kendisi himmete muhtaç bir dede/Nerde kaldı
gayrıya himmet ede” sözü mucibince öncelikle kendisinin düzeltilmesi
gerekmektedir. Uzatma ve inceltme olmak üzere iki işlevi olan bu işaretin yeri
gelip tamamen kaldırılması yeri gelip daha da yaygınlaştırılması üzerine tartışmalar
yapılmıştır. Lâkin onu kaldırmak isteyenler ortaya makul bir sebep
koyamadıkları gibi onun yaygınlığını artırmak isteyenler de nerelerde
kullanılacağını adam akıllı müzakere ve münazara etmemişlerdir. Binaenaleyh
düzeltme işareti herkesin kaleminde keyfî bir kullanımla hayatiyetini devam
ettirmektedir. Örnek verecek olursak, “zira” kelimesinin iki hecesi de uzundur.
Bu nasıl olsa bilinen bir şeydir diye düşünenler “zira” şeklinde, ikinci hece
zaten uzun okunduğu için ilk hecedeki uzunu gösterelim diyenler “zîra”
biçiminde – ki imlâ konusunda hassasiyet sahibi Kubbealtı bunu tercih
etmektedir -, millet bunun uzun okunacağını nereden bilecek diye düşünenler ise
“zîrâ” olarak imlâlayınca bir kelimenin üç değişik versiyonuyla karşı karşıya
kalırız. Biz de bu yazımızda düzeltme işaretinin niçin gerektiğini ve nerelerde
kullanılması/kullanılmaması lâzım geldiğini tartıştıktan sonra meseleyi bir
sonuca bağlamak gayesiyle birtakım tekliflerde bulunacağız.
AŞAĞIDAKİ BAĞLANTIDAN YAZININ DEVAMINI OKUYABİLİR VEYA YAZIYI İNDİREBİLİRSİNİZ:
Hiç yorum yok :
Yorum Gönder