("Dikkat Çekici Bir Tahrif Örneği: Namık Kemal'in 'Osmanlı'larının 'Türk'lere Dönüşümü"; Dil ve Edebiyat dergisi, sayı 184, Nisan 2024)
Türk edebiyatının en kaydadeğer metinlerinden biri olan, Namık Kemal'in "Lisân-ı Osmânînin Edebiyyâtı Hakkında Bazı Mülâhazâtı Şâmildir" başlığını taşıyan uzun makalesine yeri geldikçe tekrar tekrar göz atarım. Bu yazı, N. Kemal'in dil ve edebiyatımız hakkındaki düşüncelerini tam olarak görebildiğimiz bir makale olmasının ötesinde Türk dili ve edebiyatının meselelerine kendinden önce rastlanmayan bir şekilde toptan bir bakış getirdiği için Türk edebiyatı araştırmacıları için büyük bir ehemmiyet arz ediyor. Daha da önemlisi bu makale, aynı saha çalışanlarının ittifakla vurguladığı üzere yeni edebiyatın eski edebiyata karşı ilk edebî beyannamesi olma değerini taşıyor.
Mevzubahis makalede edebiyatla dil arasındaki ilişki üzerinde önemle duran N. Kemal, edebiyatın insanı düşünmeye alıştırmak, cemiyetin duygularını terbiye etmek, bilgiyi yaymak, millî birliği temin etmek gibi mühim vazifeleri olduğunu açıklamış, Türk edebiyatının halkın anlayamadığı sunî dili dolayısıyla bu fonksiyonlarından hiçbirini yerine getiremediğini belirtmiş. Yeni edebiyatı kuracak olan nesillere onun esaslarını açıklayan programın ilk defa verildiği bu uzun fikir yazısı, divan edebiyatı hakkında "ilk derli toplu eleştiri"yi muhtevî olduğundan, N. Kemal'in ardıllarının yaptıkları bütün divan şiiri eleştirileri bu makalenin ve Celaleddin Harzemşah mukaddimesindeki söylemlerinin detaylandırılması ve genişletilmesinden müteşekkil. Teşbihte hata olmasın; Sir Alfred North Whitehead'in "Tüm felsefe Platon'a yazılmış bir dizi dipnottur" ifadesini uyarlarsak "Tüm divan edebiyatı eleştirileri N. Kemal'e yazılmış bir dizi dipnottur" diyebiliriz.
AŞAĞIDAKİ BAĞLANTIDAN YAZININ DEVAMINI OKUYABİLİR VEYA YAZIYI İNDİREBİLİRSİNİZ:
Dikkat Çekici Bir Tahrif Örneği: Namık Kemal'in "Osmanlı"larının "Türk"lere Dönüşümü
